Zengin turizm potansiyeline sahip Özbekistan, bağımsızlığını kazandıktan sonra ülkenin tarihi mimari mirasını restore etme, özellikle yeni turistik alanları açma, yeniden yapılandırma gibi bir çok projeleri uygulamaya koymaya devam ediyor. Her turistin Özbekistan'da seyahat etmek için kendi rotasını oluşturmasına olanak sağlanıyor.

Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in göreve gelişiyle; turizmi yönelik yenilikler yapılarak. Özbekistan’a seyahat edeceklere kolaylıklar sağlanıyor. Turizme açık her yerlere önemli turizm teşvikler verilmeye devam ediliyor.

9 Nisan 2025 'de düzenlenen toplantıda, ülkenin zengin tarihi, kültürü ve muhteşem doğasından yararlanılarak turist sayısının mevcut sayıya göre 2-3 kat artırılmasının mümkün olacağı belirtildi.

Cumhurbaşkanı'na sunulan yeni turizme yönelik projeler  ele alınarak değerlendiriliyor.

Bu güzel yerlerden biri de, Bostanlık'taki "Çorvak Darvasası" kompleksinin projenin ilk etabı yakın zamanda açıldı. Komplekste 16 apartman, 3 otel, alışveriş ve tüketici hizmetleri noktaları, kafe ve restoranlar, bir banka şubesi ve bir otopark yer alacak. Binaların çatılarına güneş panelleri yerleştirilecek şekilde projelendirildi.

Kompleksin sonraki aşamalarının inşası ve turistler için cazibesinin artırılması çalışmaları hakkında bilgi verildi. Çirçik Nehri'ne ucuz ve çevre dostu enerji sağlamak için küçük bir hidroelektrik santrali inşa edilmesinin uygun olacağı belirtildi.

Bir diğer proje ise Taşkent'in Yaşnabad ilçesinde bir okyanus akvaryumu inşa etmek. Çirçik Nehri kıyısındaki 20 hektarlık okyanus akvaryumu da turistik bir çekim merkezi olacak. Yakınlarda bir alışveriş ve otel kompleksi de inşa edilecek ve toplam 1.600 kişiye istihdam sağlanacak.

Yakkasaroy bölgesinde ayrıca bir konut ve iş kompleksi inşa edilmesi planlanıyor. Komplekste çok katlı binalar, anaokulları ve okullar, spor ve dinlenme tesisleri, bir otel ve ticari ofislerin yer alması planlanıyor.

Projelerin hukuki, mali ve altyapı boyutlarının kapsamlı bir şekilde ele alınması ve bir eylem planı oluşturulması gerekti vurgulandı.

Harezm bölgesinin turizm potansiyelini ortaya çıkarmak için yürütülen çalışmalar önemli sonuçlar veriyor. Bölgeyi ziyaret eden yabancı turist sayısının yedi-sekiz yıl öncesine göre 30 kat artması da bunun bir göstergesi. Sektördeki değişimler sayesinde bölgenin turizm hizmetleri ihracatı, 2017'deki 7 milyon dolardan geçen 2024 yılı 380 milyon dolara yükseldi.

Bu bölgede turizm dendiğinde çoğu insanın aklına sadece Hiva şehrindeki surla çevrili    

İçan Kala geliyordu. Son zamanlarda bu konudaki görüşler tamamen değişti. Turistler için kırktan fazla turistik yer geliştirildi ve toplam sayıları yüze ulaştı.

Burada eşsiz bir kompleks daha var: "Arda Hiva". Antik kent içinde benzersiz bir şehir görünümündeki kompleks, tarihi ve bugünü birleştiren mimari çözümleriyle benzersiz bir proje olarak değerlendiriliyor.                                                             
rda Hiva, bölgedeki düşük verimli, tuzlu topraklardan oluşan 25 hektarlık bir alana inşa edilmiş. Bir tarafı 150 hektarlık Govuk Gölü'ne bitişik olan bu alanlarda yeşil alanların oluşturulması, projeyi turistler için daha da cazip hale getirecektir.

Devlet Başkanı, kompleksi gezerek sanat eserlerini inceledi. El sanatları, güzel sanatlar ve uygulamalı sanatlar sergilerini ve pazar tezgahlarını gezdi.

Burada turistlere hizmet vermek için her türlü olanak sağlanmış. Özellikle antik kentin atmosferini yansıtan yapılar, toplam 1.000 yataklı 20 otel inşa edilmiştir. Kapalı ve açık su parkı ve eğlence alanları, 3.000 kişilik amfitiyatro ve müzikli çeşme inşa edilmiştir.

Tarihi tarzda 11 zanaatkar evi, oryantal bir çarşı ve "Eski Urgenç" müzesi de ziyaretçilerin ilgisini çekecek. Bir diğer benzersiz yenilik ise iki kilometrelik kanalda tekne turu yapma imkânı olacak.

Beş sinema salonu, bir konser salonu, çok sayıda restoran, bir kuyumcu merkezi, mağazalar ve tezgahlar, bir jet ski alanı ve bir otopark, modern gereksinimlere uygun olarak inşa edilmiş. Bölgedeki tüm binalar için tek bir soğutma ve ısıtma sistemi kurulmuştur. Elektrik sağlamak için güneş panelleri yerleştirilmiştir.

Kompleks, yılda 3 milyon ziyaretçiyi ağırlama kapasitesine sahip olup, 2 binden fazla kişiye istihdam sağlıyor.

Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev; “Herhangi bir rezerv, yeraltı zenginlikleri sonunda tükenecektir. Ancak atalarımız bize yüzyıllardır halka hizmet eden büyük bir manevi miras, görkemli anıtlar bıraktı. Bu zenginliği ülkemizin yararına kullanmalıyız. Çok şey yapıldı, ancak hâlâ birçok plan var. Bu yolda siz gençlere inanıyorum. Yüksek zirveleri hedefler, uygun bir eğitim alır ve modern mesleklerde ustalaşırsanız, yüce hedeflerimize mutlaka ulaşacağız” .Dedi.

Özbekistan Cumhuriyeti, 2025-2027 dönemi için BM Dünya Turizm Komisyonu Avrupa Başkanlığı'na adaylığını sundu. Özbekistan tarihinde ilk kez bu prestijli göreve aday gösteriliyor. Bu girişim, ülkemizin uluslararası turizm kuruluşlarına olan yüksek güveninin ve etkinliğinin açık bir göstergesidir.

Avrupa, Orta ve Batı Asya'dan 41 ülkeyi bir araya getiren BM Avrupa Turizm Komisyonu, Avrupa bölgesinde turizm politikasının şekillendirilmesinde, bölgesel iş birliğinin güçlendirilmesinde ve sürdürülebilir ve kapsayıcı turizmin teşvik edilmesinde önemli bir rol oynuyor.

Bu komisyonun 71. toplantısı 4-6 Haziran 2025 tarihleri arasında Azerbaycan 'nin başkenti Bakü’de gerçekleştirildi. Bu toplantıda, 2025-2027 yılları için BM Avrupa Turizm Komisyonu Başkanı'nın seçilmesi planlandı.

Özbekistan'ın bu göreve aday gösterilmesi, ülkenin turizm sektöründeki istikrarlı reformlarının, bölgesel işbirliğini güçlendirmeye yönelik pratik adımlarının ve sürdürülebilir ve kapsayıcı turizmin gelişimine katkısının bir takdiri olarak kabul edilmektedir.

Özbekistan bu pozisyonu alarak Orta Asya'yı tek bir turizm destinasyonu olarak tanıtmayı, sınır ötesi rotalar geliştirmeyi, dijital çözümleri yaygınlaştırmayı ve BM Dünya Turizm Örgütü çerçevesinde bölgesel diyaloğu güçlendirmeyi amaçlayan yeni girişimleri teşvik etmeyi planlıyor.

Turizm Komitesi ve Stratejik Reformlar Ajansı, uluslararası danışmanlık şirketi Reformatics'in katılımıyla, Özbek turizminin 2040 yılına kadar geliştirilmesi için bir strateji geliştiriyor.

Şirket, son dönemde yerel turizm altyapısının analizi, veri toplama, ilgili kuruluşlarla işbirliği ve eğitim etkinliklerinin organizasyonu gibi konularda uzman desteği sağladı.

Reformatik temsilcileri ilk etapta Karakalpakistan Cumhuriyeti, Buhara, Semerkant ve Harezm bölgeleri ile Aydar-Arnasay göl sistemi gibi önemli bölgeleri ziyaret etti.

Doğal ve kültürel alanların yanı sıra yeni destinasyonlar yaratma fırsatları değerlendirildi.           Aynı zamanda şirket, turizm sektöründe vize prosedürleri, markalaşma ve kurumsal gelişim konularını görüşmek üzere devlet kurumlarıyla bir dizi toplantı düzenledi. Ayrıca, turizm profesyonellerine yönelik modern pazarlama yaklaşımları üzerine uygulamalı bir seminer düzenlendi ve turizm hizmetlerinin lisanslandırılması, personel eğitimi ve sertifikasyonu konularında istişarelerde bulunuldu

Şu anda çalışmalar, bölgelerde turizm gelişimi için umut vadeden alanların belirlenmesine odaklanmış görünüyor. Özellikle Fergana Vadisi, Hiva-Nukus turizm koridoru ve yüksek potansiyele sahip diğer rotalara özel önem verilmektedir. Ayrıca, stratejinin ara sonuçlarının tartışılması ve Fas deneyiminin Özbekistan koşullarına uyarlanması planlanmaktadır. Aynı zamanda, ülkenin uluslararası pazarlarda marka bilinirliğini artırmak için öneriler geliştirilmektedir.

Stratejinin gelecek vaat eden alanlarından biri de otomobil ve motosiklet turizminin geliştirilmesidir. Özellikle, turistlerin otomobil ve motosikletle seyahat ettiği dağlık ve açık doğa alanlarında bireysel projelere dayalı kamp alanları düzenlenmesi planlanmaktadır.

Ayrıca, otoyollara kompakt "akıllı" akaryakıt istasyonları kurulması önerilmektedir. Buna benzer projeler ve alınacak önlemler, küçük işletmeler için ek koşullar yaratabilir ve motorlu turizm altyapı ağını genişletebilir. Çünkü bu modelin ekonomik etkinliği dış deneyimlerle de doğrulanmıştır: ABD ve Avrupa ülkelerde otomobil ve motosiklet turizmi yılda milyarlarca dolar gelir elde etmekte ve iç talebi sürdürülebilir şekilde desteklemektedir.

Bu girişimler, Özbekistan'ın 2040 yılına kadar turizm geliştirme stratejisinin bir parçası olacak ve her kategorideki gezgin için konforlu, modern ve açık bir ortam yaratacaktır.

KAYNAKLAR

1-Özbekistan Turizm Rehberi –Süleyman Merdanoğlu- İstanbul 2010

2- https://uzbekistan.travel/ru/

3- https://www.uzdaily.uz

4-https://www.gazeta.uz/

5-https://meros.uz/

_________________________________________________________

*Süleyman MERDANOĞLU  (merdanogluslm@gmail.com)

Özbekistan Uluslararası Altın Miras Vakfı Ankara Bölümü Başkanı

Yorumlar